Eindspelen (09)

Frank van Halem
 

         Fenny Heemskerk (oud-lid van onze vereniging) – onderwijs aan de jeugd.

Zoals bij aflevering 8 al beloofd, nu een drietal eindspelstudies uit de verzameling van de heer Marwitz.  Er zitten mooie doordenkertjes in, die de moeite waard zijn om na te spelen.

We gaan dit helaas niet allemaal onthouden, maar door veel na te spelen en weer te proberen en nog eens te proberen, gaan we er vast wel gevoel voor krijgen.

Enfin, zie de studies en geniet met me mee!

In deze bijdrage enkele eindspelstudies om van te genieten!

Stelling I


Stelling I is van J. RUISINEK (Polen). Hij kreeg er een onderscheiding voor in “Magyar Sakkelet” 1978.

Na het voor de hand liggende 1. h8D redt zwart eerst door 1….., Tf5† zijn toren en haalt na 2. Kxa4 eveneens een dame: 2….., g1D. Dan kan wit met 3. Dc8† die toren opnieuw bedreigen, maar zwart kan antwoorden met 3…., Tc5. Wit kan dan nog 4. De6† proberen, maar het lijkt er op, dat hij daarmee niets verder komt: 4…, Td5  5. Dc6†, Tc5  en dan?? Dan gaat wit geforceerd MAT geven met….zijn pion! Die vervult een glansrol in het volgende slotspel:

6. Tc3†!, dxc3  7. De4†, , Dd4  8. D3 MAT!  Fraai!

Het in de aanvangsstelling onopvallende pionnetje op d2 beslist de strijd.

Ook in het volgende eindspel wordt de uitslag: winst of niet?, bepaald door een pion. Beter gezegd: door de plááts waarop die pion staat. We zullen zien! 

Stelling II        

Stelling II is van S.M. KAMINER (USSR). Hij won er een 2^e prijs mee in “Trud” – 1935.

Gesteund door Pg6 kan wits h-pion op weg gaan naar het promotieveld h8: 1. h7   Zwarts tegenkans ligt in de wat benauwde stelling van wits koning. Met 1…., Lh5! toont zwart zijn plan: als wit nu namelijk 2. h8D speelt, volgt 2….,Lxg6†  3. Ka1, Le7!, dreigend 4…., Lf6† met mat of damewinst….! Daartegen helpt dan 4. Pf3 niet, want na 4….Lf6†  5. Pe5† (een schaak der wrake!?) antwoordt zwart eenvoudig met 5…., Ke7 en wit is uitgepraat.

Het is bijzonder fraai, dat wit op de 2^e zet een schijnbaar zinloze zet met zijn Pg6 kan doen, die winst na de al aangegeven zet Ke7 wèl mogelijk maakt! Zie maar: 2. Pf4!!, gxf4 (wat is er dan eigenlijk veranderd…?) 3. h8D, Lg6†, 4. Ka1, Le7!  5  Pf3, Lf6† 

6  Pe5†, Ke7 Dan is dezelfde stand ontstaan als zo-even, alleen is zwarts pion g5 op f4 terecht gekomen. En juist dat is voor wit voldoende voor winst! Met de uitzonderlijk fraaie zet: 7. Dh4!! Kan hij nu de strijd in zijn voordeel beslissen!

Probeert U maar!  (7…., Lxh4  8. Pxg6†)  (7…,Kd6, Dxf6)  (7….Lf5, Dxf4).
 

Stelling III

Stelling III is van H.M. MATTISON (Letland). Hij won er de 2^e prijs mee, “Schweizerische Schachzeitung” – 1924.

Zwart dreigt een dame te halen, wat voor de onbeschermde witte koning een dodelijk gevaar inhoudt. Weliswaar heeft ook wit een vergevorderde vrijpion (c7), maar voorlopig ligt zwart een tempo vóór. Wits toren moet er bij komen, daarom: 1. Th8†, Kf7 (niet naar d7, want dan zou de witte pion op c8 met scháák kunnen promoveren, later). Na 2. Tb8 kan zwart nu 2….,Pb5 spelen. De promotie op c8 komt dan te laat, want er moet eerst  iets gedaan worden tegen de dreiging b1D MAT….! Dat kan door: 3. Tf8† (kxf8  4 c8D). Maar zwart speelt dan 3….,Kg6! En na 4. Pf4†, Kh7 (want na Lxf4 is de matdreiging opgeheven..) forceert wit de zaak met 5. Th8†! Zwart moet nemen: 5…, Kxh8 en dan achterhaalt wit met: 6. c8D†, Kh7, 7 Dc2 de zwarte b-pion. Máár….7…..b1D lijkt ijzersterk; na 8. Dxb1 kan immers 8…Pc3† volgen! Zeer verrassend is dan echter wits antwoord: 8. Ke3†!! Zwart moet dan wel nemen, en na 8….,Dxc2 staat wit…PAT.

Extra en bijzonder fraai is nog, dat zwart op b1 een loper kan vragen:

7….., b1L, 8 Pd3!, Lxc2…PAT!!

(6 april 1987, J.H. Marwitz)

In de serie “Eind goed, al goed!” heb ik nog één aflevering op de plank liggen. Daarin gaat het om een eindspel met dames. De partij die behandeld wordt door dhr. Marwitz is destijds gespeeld door A. Blom, bij een aantal van onze leden nog wel bekend. Hij werd na zijn verhuizing van Dalfsen naar Amersfoort lid bij onze vereniging. Na aflevering 10 hoop ik over te gaan op het onderwerp “Strategie en tactiek”.

 Frank van Halem, 10 november 2018.

PS (van de redacteur):

Nog even een Twitter bericht  van Garry Kasparov bij de 6e partij tussen Caruana  en Carlsen op vrijdag 16 november 2018 (een ware thriller!!). We kunnen er verzekerd van zijn dat in de nabije toekomst nog vele schaakcoryfeeën zich over dit eindspel zullen buigen ... .

    Garry Kasparov

    ✔ @Kasparov63

   
The computer shows Black wins with 68..Bh4 here. But had Caruana played the incredible 69.Bd5 Ne2 70.Bf3 Ng1!! they would request metal detectors immediately!
No human can willingly trap his own knight like that.